Wieść o męczeńskiej śmierci z ręki własnego ojca rozsławiła imię Barbary i przyczyniła się do rozwoju jej kultu. Barbara należała do 14 Świętych Wspomożycieli, czuwających nad chrześcijanami proszącymi o pomoc. Czekając na własną śmierć, Barbara prosiła Boga o dar wstawiennictwa. Do świętej zwracali się ludzie narażeni na śmierć lub utratę zdrowia, zwłaszcza podczas zarazy. Wzywano ją podczas burzy. Cudu doświadczył św. Stanisław Kostka, gdy ciężko chory nie mógł wezwać kapłana - Barbara zjawiła mu się przynosząc komunię świętą. Jako opiekunka dobrej śmierci patronuje wielu kaplicom cmentarnym. Św. Barbara jest także patronką górników, marynarzy, rybaków, architektów, artylerzystów, cieśli, dzwonników, flisaków, kamieniarzy, kowali, ludwisarzy, murarzy, pompiarzy, strażników, tkaczy, wytwórców sztucznych ogni, załóg fortec, żołnierzy, uwięzionych. W sztuce św. Barbara jest ukazywana najczęściej jako piękna, młoda kobieta, w płaszczu z welonem, często w koronie na głowie, dla podkreślenia szlachetnego pochodzenia. W dłoniach trzyma kielich, monstrancję, palmę lub miecz - atrybuty męczennicy i opiekunki dobrej śmierci. Często w pobliżu postaci świętej ujrzymy wieżę - symbol uwięzienia - z trzema oknami symbolizującymi Trójcę Świętą.

Wyrazem żywego kultu św. Barbary były bractwa jej imienia. W Sandomierzu Bractwo Świętej Barbary działało oficjalnie od 1719 roku przy kościele św. Pawła. Wstępowali do niego ludzie różnych stanów, modląc się o swoje i innych zbawienie, zyskując odpusty za opiekę nad umierającymi, nad pielgrzymami, za pobożne uczynki, za uczestnictwo w nabożeństwie w dniu św. Barbary. Bractwo przerwało działalność w roku 1960.